کاظم جلالی: پیشنهادهایی برای تامین تجهیزات نظامی دریافت کرده ایم - سفر به آنتالیا

ریانووستی: در این روز ها دقیقا 2 سال از خروج ایالات متحده از توافق هسته ای می گذرد و در عین حال واشنگتن بار دیگر تلاش می کند خود را بعنوان عضو برجام معرفی کند. چه احتاقتصادی وجود دارد که درخواست توسط آن ها اجرا شده و پذیرفته شود؟ آیا کشور های عضو اجازه بازگشت ایالات متحده به توافقنامه را خواهند داد و بخصوص روسیه با تهران این مسئله را مورد بحث قرار داده است؟

جلالی: اظهارات اخیر مقامات آمریکایی بیشتر در راستای تامین منافع خود بوده و آن ها سعی دارند با استفاده از مکانیزم معین شده در برجام تحریم های تسلیحاتی ایران را تمدید کنند. اما آمریکایی ها فراموش کردند که از برجام خارج شده اند و نمی توانند به عنوان یک عضو از آن استفاده کنند. یادآوری می کنم تمامی مسائل حاضر به دلیل نقض برجام و قطعنامه 2231 از سوی آمریکا بوجود آمده است. همانطور که رییس جمهور روحانی گفتند چنانچه آمریکا می خواهد حسن نیت خود را نشان دهد ابتدا باید تحریم ها را لغو کند. لغو تحریم ها علیه ایران بخشی از تعهدات آمریکا بود.

برجام و قطعنامه 2231 زمانی می تواند در حل تنش موجود کارایی داشته باشد که تمامی اعضاء پایبند باشند. آمریکا سعی دارد با نقض قوانین بین المللی تنها منافع خود را تامین کند. قطعا جامعه بین المللی از رعایت قوانین بین المللی توسط تمامی اعضا استقبال می کند، اما نیت آمریکا در این زمینه صادق و با احترام متقابل نیست. آمریکایی ها بعد از دوسال خروج از برجام، هنوز به اشتباه خود پی نبرده اند و فقط به دنبال اهداف یکجانبه و خودسرانه خود هستند. با این رویکرد واشنگتن قطعا بازگشت غیر قابل قبول خواهد بود.

ریانووستی: رئیس جمهور روحانی پیشتر در نامه خود به رهبران کشور های عضو برجام اخطار داده بود که ایران به تمدید تحریم تسلیحاتی پاسخ خواهد داد. صحبت در مورد چه اقداماتی است؟ آیا تهران به شکل قطعی از توافق خارج خواهد شد؟ آیا اقداماتی از جنس اقدامات نظامی صورت خواهد داد؟

جلالی: همانطور که رییس جمهور روحانی در نامه خود به سران کشور های عضو برجام نوشتند عکس العمل ایران به طرح موضوع ایران در شورای امنیت و تمدید تحریم های تسلیحاتی شدید خواهد بود. برای پاسخگویی به این تحرکات گزینه های مختلفی وجود دارد. اما در مورد استفاده از اقدام نظامی باید بگویم که جمهوری اسلامی ایران همواره به دنبال راه چاره های صلح آمیز و قانونی است. تاریخ نشان داده است ایران در طی یک قرن اخیر آغازگر هیچ جنگی نبوده و تنها از خود دفاع کرده است.

ریانووستی: پایان تاریخ اعتبار تحریم و یا دقیق تر دوره منع صادرات برای ایران در فصل پاییز به پایان خواهد رسید، آیا تهران در حال مذاکره با کشور های مختلف در مورد صادرات احتاقتصادی به کشور در مورد تسلیحات است؟ آیا چنین مذاکراتی با روسیه صورت می پذیرند؟ اگر پاسخ مثبت است، صحبت در مورد چه نوع تسلیحاتی است؟

جلالی: تحریم های تسلیحاتی ایران در ماه نوامبر سال جاری پایان می یابد. تامین نیاز های دفاعی حق قانونی ایران است و بعد از پایان محدودیت ها، اقدام لازم صورت خواهد گرفت. تا به امروز ایران پیشنهاد هایی برای تامین تجهیزات دفاعی و نظامی دریافت کرده، اما محدودیت های موجود اجازه نداد معامله ای در این زمینه صورت گیرد.

ریانووستی: ترامپ در روز های اخیر از وتوی خود بر علیه قطعنامه کنگره در مورد منع استفاده از قدرت نظامی علیه ایران، استفاده کرد. آیا در تهران این حرکت را بعنوان قدم جدید در راستای تشدید تنش ها بر علیه جمهوری اسلامی ایران (پس از تنش جدید در خلیج فارس) ارزیابی می کنند؟ تا چه حد بعد از این تصمیم ترامپ احتمال تقابل نظامی در منطقه با ایالات متحده افزایش می یابد؟

جلالی: اقدام ترامپ در وتوی طرح سنا می تواند با دو هدف اجرا شده باشد. اول اینکه این موضوع بخشی از اختلاف احزاب در آمریکا و تلاش برای پیروزی در انتخابات آینده باشد. دوم اینکه آمریکا واقعا قصد درگیری نظامی با ایران داشته باشد. ما امیدواریم اقدام ترامپ با نیت دوم صورت نگرفته باشد، زیرا پاسخ ایران به هر ماجراجویی نظامی آمریکا سخت خواهد بود.

ریانووستی: آیا می توانید تایید کنید که همانطور که برخی تولیدکنندگان ایرانی اعلام کرده اند، ایران از روسیه درخواست دریافت دستگاه تنفس مصنوعی دریافت کرده است؟

جلالی: بدنبال شیوع کرونا در ایران وزارت بهداشت با ارسال فهرستی اقلام مورد نیاز را که دستگاه تنفس مصنوعی نیز در میان آن ها بود در اختیار مراجع ذیربط در فدراسیون روسیه قرار داد. متعاقبا 500 کیت تشخیص اهدایی از سوی دولت فدراسیون روسیه به جمهوری اسلامی ایران ارسال گشت. موضوع کمک رسانی به ایران در جریان گفت: وگوی تلفنی روسای جمهور دوکشور و نیز مذاکرات آقایان لاریجانی و والودین مطرح شد.

ریانووستی: در ماه مارس تماس تلفنی رئیس مجلس شورای اسلامی لاریجانی با والودین همکار روس خود صورت پذیرفت که در جریان آن ایران از روسیه درخواست ارسال محصولات کشاورزی را مطرح نمود. آیا ارسال هرگونه محصولی بر مبنای این درخواست صورت پذیرفته است و اگر پاسخ مثبت است، صحبت در مورد چه عناوینی است؟ آیا معامله بارتر (جنس در برابر جنس) بوده، یعنی آیا پرداخت بابت صادرات احتاقتصادی ماسک و دستگاه های تنفس مصنوعی به روسیه بوده است؟

جلالی: در راستای تامین نیازمندی های متقابل، مبادله محصولات کشاورزی در جریان است. از طرف ایران انواع محصولات باغی، میوه و سبزیجات و... و از طرف روسیه انواع غلات، گندم، جو و ذرت و ... به صورت مستمر ارسال می شود البته کرونا محدودیت هایی ایجاد کرده است، ولی مبادلات متوقف نشده است. قرارداد هایی نیز در جریان است توسط شرکت های طرفین از جمله خرید یک میلیون و 600 هزار تن گندم از روسیه، بخش عمده این محموله ارسال شده است و برنامه ریزی شده است تا این قرارداد و تعهدات متقابل آن کاملا انجام شود. در مورد انجام تهاتر نیز قراردادی گزارش نشده است، ولی به صورت سنتی شرکت های طرفین مبادلات بازرگانی برای تامین اقلام مورد نیاز را به نحو مقتضی با یکدیگر هماهنگ می کنند.

ریانووستی: آیا معین است که چه زمانی نشست سران کشور های عضو فرمت آستانه تشکیل می شود؟ آیا این نشست می تواند تا آخر ماه می برگزار شود؟ آیا این دیدار بصورت حضوری خواهد بود یا در قالب ویدئو کنفرانس برگزار خواهد شد؟

جلالی: اخیرا جلسه سه جانبه وزرای امور خارجه کشور های ضامن فرایند آستانه شامل ایران، روسیه و ترکیه در 22 آوریل 2020 به صورت تله کنفرانس برگزار شد. در این جلسه وزرای خارجه 3 کشور ضمن رایزنی و مصاحبه در مورد آخرین تحولات سوریه و منطقه بر لزوم تداوم رایزنی ها و هماهنگی در عالی ترین سطح بین سه کشور ضامن فرایند آستانه به عنوان مهمترین و موثرترین فرایند حل و فصل بحران سوریه تاکید کردند.

آن ها همچنین بر لزوم استمرار مشورت های سه جانبه در تمامی سطوح و از جمله برگزاری ششمین اجلاس سران فرایند آستانه در جمهوری اسلامی ایران پس از عادی شدن شرایط مربوط به ویروس کرونا تاکید کردند. بنابر این این اجلاس (سران) در آینده هر زمانی که شرایط فراهم شود چه بصورت ویدئو کنفرانس و چه به صورت حضوری در ایران برگزار خواهد شد. اما اکنون نمی توانیم تاریخ معینی را اعلام کنیم چرا که در حال رایزنی هستیم و به محض معین شدن تاریخ، زمان را اعلام خواهیم کرد.

ریانووستی: ایران اولین نتایج معامله اپک پلاس را به چه نحوی ارزیابی می کند؟ آیا لزومی برای اعمال اقدامات تکمیلی از جانب این پیمان می بیند؟ آیا در حال حاضر مذاکراتی بین وزرای نفت ایران و انرژی روسیه در مورد هماهنگی در بازار نفت پس از امضای معامله اپک پلاس در جریان است؟ ایران پیشتر خواستار کاهش استخراج نفت شده بود، صحبت در مورد چه حجمی است؟

جلالی: ایران به عنوان عضو اوپک و هم اوپک پلاس در حال حاضر معتقد به کاهش تولید و همکاری همه کشور های تولیدکننده نفت بمنظور ایجاد تعادل و ثبات در قیمت نفت است. در این خصوص وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران با برخی از وزرای مربوطه کشور ها از جمله با وزیر انرژی روسیه گفت: وگو کرده است. ایران معتقد است قیمت های نفت باید متعادل و با ثبات باشد چرا که این به نفع تولیدکنندگان و هم مصرف کنندگان است.

ریانووستی: تابستان 2019 وزیر انرژی روسیه اظهار داشت که روسیه و ایران پروژه های جدیدی در بخش برق را بررسی می کنند و ایران علاقه مند به بروز رسانی نیروگاه حرارتی و تکمیل نیروگاه گازی است. آیا در حال حاضر بحث در مورد پروژه های جدید در این حوزه ها در جریان است یا اینکه پاندمی ویروس کرونا فعلا پیشرفت همکاری در بخش انرژی با روسیه را متوقف کرده است؟

جلالی: همکاری های دو کشور از قبل وجود داشته و اگرچه با نوسان و در برخی پروژه ها نیز با مسائل اداری و بروکراسی روبرو بوده و کمتر پیشرفت کرده است، اما اراده رهبران و مقامات عالی دو کشور بر توسعه روابط اقتصادی و تکمیل پروژه های گذشته و اجرایی شدن پروژه های جدید است. شیوع ویروس کرونا نیز می تواند بر پیشرفت همکاری ها تاثیر بگذارد، اما باعث تعطیلی فعالیت های دیپلماتیک نشده لذا با تلاش و ابتکار سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو، از طریق ویدیو کنفرانس و گفت: وگوی تلفنی، این ارتباطات همچنان با طرف روس برقرار است ضمن اینکه به همین دلیل، تا به امروز مصاحبه های متعدد و خوبی با مقامات روس داشته ایم.

ریانووستی: دقیقا معین شده است که امکان تغییر تاریخ نشست کمیسیون مشترک همکاری های ایران و روسیه که برگزاری آن برای ماه جوئن برنامه ریزی شده بود، وجود دارد. یا اینکه این تاریخ به قوت خود باقی خواهد ماند؟

جلالی: با توجه به شیوع ویروس کرونا در هر دو کشور و توقف بسکمک از دیدار ها و رویداد های اقتصادی همچون سفر هیات ها و نیز همایش ها و نمایشگاه های اقتصادی، امکان تغییر زمان نششست کمیسیون مشترک وجود دارد، اما طرف ایرانی هنوز پیشنهادی از طرف روس برای تغییر تاریخ اجلاس کمیسیون مشترک دریافت نکرده است. برای تداوم ارتباط و با توجه به تجربه خوبی که طی این دو ماه بدست آورده ایم، میتوان پیشنهاد برگزاری نشست کمیسیون مشترک از طریق ویدئو کنفرانس را نیز بررسی کرد تا ارتباط میان بخش های اقتصادی دو کشور همچنان پایدار باشد.

ریانووستی: بر مبنای پیش بینی شما آیا گفت وگوی بین مجلسی فدراسیون روسیه و ایران با آغاز به کار مجلس جدید در آخر ماه می، ادامه خواهد داشت؟ آیا می توان انتظار داشت که یکی از اولین سفر های رئیس جدید مجلس ایران به روسیه باشد؟

جلالی: مصاحبه ها و همکاری های مجلسی ایران و روسیه در فرم های دوجانبه، چندجانبه، منطقه ای و بین المللی در سطح مطلوبی است. در فرم دوجانبه دیدار روسای مجلس های دو کشور در تاریخ 27 ژانویه در تهران برگزار شد.

براساس برنامه هایی که از قبل توسط دومای روسیه در حال تنظیم بود قرار بود در تابستان سال جاری یه نشست بزرگ مجلسی منطقه ای و بین المللی در مسکو برگزار شود که رییس مجلس شورای اسلامی ایران هم برای حضور و مصاحبه در این نشست ها دعوت می شود. امیدواریم هرچه زودتر با رفع مشکل کرونا، همکاری ها براساس برنامه ریزی قبلی پیش برود.