مسجد کبود تبریز: مسجد آبی تبریز کجاست؟
به گزارش سفر به آنتالیا، مسجد کبود تبریز یا مسجد جهانشاه یکی از دیدنی های تبریز، در زمان سلطان جهانشاه یکی از حاکمان سلسله قراقویونلو ها ساخته شده. مسجد کبود به دستور صالحه خانم دختر سلطان جهانشاه ساخته شده. مسجد کبود نام های دیگری هم دارد مثلا مادام ژان دیولافوا همسر یکی از مستشاران فرانسوی در ایران که مهندس راه و ساختمان و باستان شناس بود، در کتابش از مسجد کبود با نام مسجد آبی تبریز نام می برد. اما سر در مسجد آبی کتیبه ایست که نام اصلی مسجد در آن عمارت مظفریه ذکر شده. یکی از شرق شناسان فرانسوی نیز از این مسجد به نام مسجد سنی یاد نموده و گفته شیعیان اهل ایران در قدیم تمایلی نداشتند از مسجد کبود استفاده نمایند.
مسجد کبود تبریز محل دفن سلطان جهانشاه و دخترش است که در قسمت صحن جنوبی است. تماشای مسجد کبود تبریز در تور تبریز را پیشنهاد می کنیم.
درباره مسجد کبود تبریز
مسجد کبود تبریز (عمارت مظفریه) برای بیش از 150 سال ویرانه ای بیش نبود تا اینکه در سال 1318 تصمیم به بازسازی بنا گرفته شد. بازسازی طاق ها و پایه ها آغاز شد و بیش از 50 سال روند بازسازی مسجد کبود تبریز طول کشید تا گنبد اصلی و گنبد صحن جنوبی مسجد بازسازی شد. البته هنوز بازسازی کاشیکاری های داخلی و خارجی مسجد کبود تبریز ادامه دارد. مسجد کبود یکی از قدیمی ترین مساجد تاریخی در ایران است و در حال حاضر یکی از 4 مسجد آبی دنیاست.
مسجد آبی تبریز تنها بنایی است که از زمان قراقویونلو ها در تبریز به جای مانده. مسجد کبود تبریز بدستور حاکم قراقویونلوها که در آن موقع تبریز را مرکز خود اعلام نموده بود، ساخته شد. فرمانروای این سلسله کسی نبود جز ابوالمظفر جهانشاه بن قره یوسف، معروف به جهانشاه. در نهایت مجموعه ای به نام مظفریه ساخته شد که مسجد کبود تبریز در کنار کتابخانه، کاروانسرا و مراکز فرهنگی دیگر بخشی از آن بودند. هر چند دستور ساخت بنای مسجد کبود تبریز به سلطان جهانشاه نسبت داده شده اما عده ای همسر سلطان جان بیگم خاتون و عده ای دختر شاه، صالحه خانم را بانی اصلی ساخت مسجد کبود یا مسجد آبی تبریز می دانند. از نظر دوره تاریخی ساخت می توان مسجد کبود تبریز را با مسجد گوهرشاد مقایسه کرد. مسجد آبی تبریز حدود 250 سال پیش در اثر زلزله آسیب زیادی دید و می گویند فقط یک پنجم بنای مسجد کبود باقیماند و تقریبا بیشتر ساختمان مسجد کبود و مجموعه مظفریه ویران شد. درباره عظمت و شکوه معماری مسجد کبود تبریز، کاتب چلبی در سفرنامه خود درگاه بلند مسجد کبود تبریز را با طاق بلند کسری مقایسه می نماید.
معماری مسجد کبود تبریز
مسجد کبود تبریز برگرفته از سبک معماری آذری است. در واقع استاد پیرنیا از بزرگان معماری، سبک هر معماری را به زادگاه آن نسبت داده اند. ویژگی معماری مسجد کبود تبریز وجود معرق کاری های مجذوب نماینده و رنگ لاجوردی غالب در آن است. مسجد کبود دو گنبد دارد که شامل گنبد اصلی صحن و گنبد صحن جنوبی مسجد است. صحن جنوبی کوچکتر و گنبد آن نیز کوچکتر است. مصالح اصلی به کار رفته در مسجد کبود آجر است البته در نظر داشته باشید که مسجد کبود یا مسجد آبی تبریز طی صدها سال بعد از ویرانی های بسیار در اثر زلزله و بلایای طبیعی بارها بازسازی شده. در مسجد کبود تبریز شبستان هایی را می بینید و در صحن مسجد کبود حوض بزرگی برای وضو گرفتن طراحی شده. تنوع و ظرافت کاشی کاری و انواع خطوط به کاررفته در آن و به خصوص به علت رنگ لاجوردی کاشی کاری های معرق آن، سبب شده مسجد کبود تبریز به فیروزهٔ اسلام معروفیت یابد.
دیدنی ترین قسمت های مسجد کبود تبریز کدامند؟
- سر در مسجد کبود تبریز: ورودی مسجد کبود تبریز طاق بلندی خودنمایی می نماید که سردر مسجد با شکوه کبود تبریز است. این سر در همان سر در باشکوهی است که کاتب چلبی از ان صحبت نموده و با طاق کسری مقایسه شده است. کاشیکاری های لاجوردی و رنگ های کبود و آبی در ورودی مسجد کبود تبریز خودنمایی می نمایند و چشم هر گردشگری را مبهوت خود می نمایند. ستون مارپیچی مجذوب نمایندهی در حاشیه سر در قرار گرفته که زیبایی و شکوه ورودی مسجد را دو چندان نموده. نوشته ها یا کتیبه هایی با خطوط ثلث و کوفی را در ورودی مسجد کبود خواهید دید.
- گنبدهای مسجد کبود تبریز: مسجد کبود تبریز دو گنبد دارد که یکی با قطر 17 متر، گنبد بزرگتر مسجد کبود است که در هنگام ورود به مسجد از درب اصلی آن را خواهید دید. گنبد اصلی یا بزرگ مسجد کبود یکی از بزرگترین گنبدهای ساخته شده در ایران است. گنبد مسجد کبود تبریز را می توان با یکی از بزرگترین گنبدهای ساخته شده در ایران یعنی گنبد سلطانیه مقایسه کرد که حدود 25 متر قطر دارد. عظمت معماری مسجد کبود زمانی بیشتر آشکار می گردد که در ساخت آن به تقسیم وزن گنبد بزرگ مسجد بر روی پایه ها توجه کنید. این موضوع هنر معماری و ساخت بنای مسجد کبود را بیش از هر چیز نشان می دهد. متاسفانه آنچه که امروز به عنوان گنبد اصلی مسجد کبود تبریز می بینید حاصل بازسازی و بازسازی آن است که بر اساس اسناد و مدارک به جا مانده از گذشته اجرا شده و نمی تواند نشان دهنده همه جزئیات شگفت انگیز گنبد اصلی مسجد کبود تبریز باشد.
- سقف طلا پوش و لاجوردی مسجد کبود: بعد از تماشای نمای بیرونی و زمانی که توانستید از تماشای گنبدهای مسجد کبود دل بِکَنید حالا قدم به داخل مسجد بگذارید. توصیه می کنیم سرتان را بالا بگیرید چون کاشیکاری های مجذوب نماینده لاجوردی و سقفی طلاکاری شده هوش از سرتان خواهد برد! رنگ لاجوردی و کاشیکاری های مجذوب نماینده آبی رنگ این مسجد سبب شده به فیروزه اسلام مشهور گردد.
- کتیبه های مسجد کبود تبریز: کتیبه های مسجد کبود تبریز شامل کاشیکاری ها و حجاری های مسجد کبود است. کتیبه های مسجد کبود تبریز شامل خطوط رقاع، کوفی، ثلث و... است. کتیبه ای حجاری شده در اطراف شبستان خواهید دید که برگرفته از سوره فتح است و احتمالا نشانی از فتوحات سلطان جهانشاه بوده.
- مقبره جهانشاه و دخترش در مسجد کبود: شواهد بدست آمده از صحن جنوبی مسجد نشان می دهد دو مقبره در انجا وجود دارد که ظاهرا متعلق به خود سلطان جهانشاه و دخترش است. اینجا اتاقی بزرگ با کفپوش و دیوارهای مرمرین است؛ در انتهای این اتاق سردابی قرار گرفته است که مقبره ها در آنجاست. برخی کارشناسان معتقدند این اتاقک و سرداب انتهایی آن قسمت هایی هستند که بعدا به مسجد کبود اضافه شده اند و از ابتدا جز بنای مسجد کبود نبودند.
آدرس و ساعات بازدید از مسجد کبود تبریز
نشانی مسجد کبود تبریز: تبریز- خیابان امام، مابین میدان ساعت و تقاطع منصور. برای تماس با مجموعه عمارت مظفریه یا همان مسجد کبود تبریز می توانید با این شماره هم تماس بگیرید: 35245202-041. ساعت بازدید از مسجد کبود تبریز (عمارت مظفریه) از ساعت 9 تا 19 است. قیمت بلیط بازدید از مسجد کبود تبریز برای گردشگران داخلی 5000 تومان و برای گردشگران خارجی 100 هزار تومان است.
گردآوری و تنظیم: تحریریه خبرنگاران
لطفا در نشر دانسته های خود کوشا باشید.
برداشت و استفاده غیرتجاری از مطالب این وب سایت، حتی بدون ذکر منبع آزاد است.
منبع: دالاهو