کارکردهای گردشگری زیارت در تکوین دنیا شهر معنوی مشهد - سفر به آنتالیا

دکتر مصطفی امیر فخریان، عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: ما در ادبیات دنیای و بین المللی واژه دنیا شهر معنوی را به لحاظ لغوی و معنایی در ادبیات مشاهده نمی کنیم. در حال حاضر عناوینی که در ادبیات دنیای در ارتباط با این موضوع مطرح می گردد، دنیا شهر و شهر دنیای است.

وی افزود: این 2 واژه اشاره به تکوین شهر یا به عبارت دیگر یک مرحله ای از رشد و تکامل شهر دارد و به حدی می رسد که می تواند در سطح دنیای خود را عرضه و نیز خدمت رسانی کند. بعلاوه یک دنیا شهر تمرکزی از امکانات، زیرساخت ها و خدمات را در خود دارد. بر این اساس واژه دنیا شهر معنوی بیشتر ساخته و پرداخته برخی از محققانی است که در شهرهای زیارتی بویژه مشهد فعالیت نموده اند و از این جهت موضوع دنیا شهر معنوی را مطرح نموده اند.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد پیرامون کارنمودهای گردشگری زیارت در تکوین دنیا شهر معنوی مشهد افزود: بنابراین این واژه به لحاظ شکل گیری عمدتا به این موضوع باز میگردد که به نظر می رسد دنبال یک تحقق، همه گیری و دنیای شدن تمدن اسلامی به وسیله شهر و بستر آن هستند و موضوع دنیا شهر معنوی را مطرح کردند.

ادبیات متقن علمی و برنامه ریزی شده ای در خصوص دنیا شهر معنوی وجود ندارد

وی توضیح داد: به نظر می رسد اگر بخواهیم مفهوم دنیا شهر معنوی را در میان همگان نهادینه کنیم، نیازمند این هستیم که یک بنای فلسفی و علمی را برای مفهوم سازی این واژه و موضوع تدارک ببینیم که کمتر به آن پرداخته شده است. به عبارتی ادبیات متقن علمی، فلسفی و برنامه ریزی شده ای در خصوص دنیا شهر معنوی در اختیار نداریم.

امیر فخریان مطرح کرد: بنابراین با چارچوب کنونی نمیتوان این مفهوم را به مجامع بین الملل عرضه کرد. برای این موضوع نیازمند یک چارچوب علمی و بنای فلسفی هستیم که این واژه را به خوبی تعریف کند و چگونگی شکل گیری، متغییرها، شاخص ها و نیز ارتباطاتی که بایستی از این طریق شکل گیرد تا این مفهوم عملی سازی گردد را بیان کند.

وی اعلام نمود: مهمترین چالش شهر مشهد طرح بحث دنیا شهر معنوی برای این شهر زیارتی است.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد اعلام کرد: پس از اینکه جایگاه عناصر مختلف در این مفهوم معین شد، بایستی عناصر مختلفی که با این دنیا شهر معنوی مرتبط است را شناسایی کنیم و آن رویکرد برنامه ریزی و نگاه علمی یاری می نماید که ما به سمت آن عناصر سوق پیدا کنیم. باید بدانیم که شناسایی عناصر مختلف دنیا شهر معنوی ما را با جایگاه این مفهوم آشنا می نماید؛ سپس می توانیم در این زمینه بحث کنیم که گردشگری و زیارت چه ارتباط طولی و عرضی با این مفهوم دارد و چگونه به آن نزدیک می گردد و اصلا زیرمجموعه موضوع دنیا شهر بودن قرار می گیرد یا خیر.

وی اظهار کرد: بنابراین بایستی ابتدا برای این مفاهیم برنامه ریزی کرد و نگاه فلسفی در خصوص آن داشت و تا زمانی که این مفهوم معین نباشد، قطعا دیگر ابعاد آن قابلیت بحث شدن ندارد. ما می توانیم مفهومی را سر زبانها بیاندازیم و اشکالی هم ندارد اما آن توقع و بازخوردی را که می خواهیم از این مفهوم داشته باشیم، محقق نخواهد شد. چنین موضوعی در صورتی محقق خواهد شد که پیش زمینه های علمی و مفهومی خود را طی نموده باشد.

امیر فخریان گفت: بنابراین اگر هدف ما این باشد که طرح یک مفهوم کنیم، به هدف خود رسیده ایم زیرا طرح مفهوم خیلی دشواری ندارد اما اگر هدف این باشد که از این طرح مفهوم به چارچوبی دست پیدا کنیم که قابل ارائه برای مجامع علمی باشد، نیازمند همفکری اصحاب علمی، دانشگاهی و اجرایی است تا این مفهوم کاملا موشکافانه مورد آنالیز قرار گیرد.

وی در خصوص آسیب ها و موانع دنیا شهر معنوی افزود: اصولا تحقق دنیا شهر معنوی زمانی رخ می دهد که ما با توجه به اینکه مفهوم آن را پذیرفتیم و چالش هایی که در این خصوص وجود دارد را برطرف کردیم، شهر به جایگاهی خواهد رسید که در عرصه دنیای و بین المللی موضوعی برای مطرح شدن دارد و در واقع می تواند خود را در این فضای دنیای بروز و ظهور دهد و اثرگذار باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد اعلام کرد: اما برای دستیابی به دنیا شهر معنوی با چالش ها و موانعی روبرو هستیم که برخی از این آسیب ها و موانع به مواردی که مطرح شد، باز میگردد و حتما این موضوعات بایستی در شهری مانند مشهد مورد توجه قرار گیرد. به عبارتی ابتدا باید مفهوم سازی صحیحی از این واژه داشته باشیم تا بتوانیم برای محقق شدن آن جامه عمل بپوشانیم اما تنها این موضوع کافی نیست بلکه برنامه ریزان و مدیران شهری باید در این زمینه نگاه استراتژیک و بلند مدت هم داشته باشند.

نگاه کوتاه مدت ما را به دنیا شهر شدن نخواهد رساند

وی افزود: متاسفانه شورای شهر مدیریت شهر را چهار ساله تعریف می نماید. چنین روندی ما را به دنیا شهر نمی رساند. تا زمانی که نگاه های کوتاه مدت باشد، موفقیتی نخواهیم داشت. بنابراین ما بایستی از این واژه مفهوم سازی صحیح داشته و برنامه ریزان و مدیران شهری نگاه استراتژیک و بلند مدت به شهر داشته باشند و شهر را تنها در مدت خدمت خود نگاه ننمایند.

امیر فخریان اعلام نمود: شهر مشهد باید به لحاظ کالبدی، زیرساخت ها و امکانات در حد شاخص های معتبر و به لحاظ ساختارهای مکانی و کالبدی شرایط مناسبی داشته باشد که این موضوع برای شهری مانند مشهد یک چالش است، زیرا در برخی از زیرساخت ها و ویژگی های کالبدی با استانداردها فاصله زیادی دارد. بنابراین تا زمانی که این دنیا شهر و معنویت برای شهروندان خود قابل درک نباشد، قابل درک برای محیط پیرامون هم نیست.

وی مطرح کرد: از همین رو مردم شهر و ساکنان آن باید درکی از مفهوم و جایگاه آن داشته باشند و برای تقویت دنیا شهر معنوی در شهر خود کوشش نمایند تا در مقیاس های فراتر این اتفاق رخ دهد.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: نکته نهایی و مهم موضوع مدیریت واحد است. این موضوع سالیان سال است که مطرح می گردد اما هنوز محقق نشده و واقعا یکی از چالش های اساسی ماست. مدیریت واحد شهری بایستی رخ دهد و در این خصوص هم مطالب سخنرانی زیاد بوده و همه متولیان به این موضوع نیز واقف هستند.