تکنولوژی های جدید دروازه ای به سوی توسعه هستند ، پلاسمای سرد راهی برای رسیدن به هوای پاک - سفر به آنتالیا

گروه فناوری خبرنگاران؛ حمیده آقاجانی - در تمام طول دوران مدرسه هر چه در علوم و زیست از حالت های ماده خواندیم جامد، مایع و گاز بود، اما محققان حالت چهارمی هم برای آن در نظر دارند به نام پلاسما. این واژه شاید کمی جدید و تخصصی به نظر آید، اما از توانایی آن برای توسعه تکنولوژی های مختلف نمی توان گذشت.

در تعریف علمی پلاسما آمده است که: پلاسما به مجموع هایی از یونها، الکترون ها و ذرات خنثی گفته میگردد که در مجموع شبه خنثی هستند و رفتار جمعی از خود نشان میدهند و به دو دسته حرارتی و غیر حرارتی تقسیم می گردد.

محققان می گویند از آنجا که پلاسمای سرد در شرایط تعادل حرارتی قرار ندارند، در یک محیط یونیزه به راحتی می تواند با ذرات بسیار ریز (کوچکتر از میکرومتر) نسبت به آلودگی واکنش نشان دهد و روی آن ها تاثیر بگذارد. این تاثیرات می تواند شامل تجزیه و شکست مولکول های پیچیده به ترکیبات ساده تر و همچنین باردار کردن ذرات خنثی و گیراندازی آن ها در یک محفظه جمع نماینده باشد.

تصور کنید بادی در کار نبوده و امکان تهویه هوای کلان شهر ها در بعضی ایام وجود نداشته باشد یا نتوان فضا های خانگی و کارگاهی را تصفیه کرد، چه راهی را باید در پیش گرفت؟ در حقیقت نخبگان دنیای همیشه در حال توسعه تکنولوژی بوده و هر روز ایده ای نو روانه بازار رقابتی دنیا می نمایند.

حرف از تهویه هوای کلان شهر ها شد، شاید برایتان جالب باشد که آلودگی هوای فضا های داخلی و کیفیت پایین هوای شهری به عنوان دو مورد از جدی ترین آلودگی های دنیا مطرح شده است. دستگاه های تصفیه هوا در مقیاس های مختلف از جمله خانگی، ساختمانی، کارگاهی و صنعتی راه حلی برای معضل آلودگی هستند.

صنعتی شدن تبعاتی به دنبال خود دارد و مسئله آلودگی هوا به عنوان یکی از مهمترین معضلات دنیای دامنگیر بیشتر کشور های توسعه یافته و در حال توسعه است. تلفیق فناوری های مختلف با یکدیگر می تواند راهگشای کار محققان بوده و ایده های تازه به آن ها دهد. یکی از فناوری های قابل ترکیب با سایر صنایع نانو است که با یاری پلاسمای سرد می تواند عمل تصفیه هوا حتی در کلان شهر ها را هم انجام دهد.

به لحاظ فنی، فناوری تصفیه هوای پلاسمایی در مقایسه با همه روش های جایگزین مقرون به صرفه ترین گزینه بوده و برخلاف فیلتر ها این فناوری کمترین افت فشار را در هوای عبوری ایجاد می نماید. از طرف دیگر الکترود های جمع آوری نماینده در این فناوری قابل تمیزکاری است و احتیاجی به تعویض ندارند. فراوری نمایند چنین محصولاتی معتقدند مصرف برق نیز در این سیستم ها بسیار پایین است.

در کشوری همچون ایران فناوری نانو طی کمتر از دو دهه توسعه مطلوبی یافته و بسیاری از تیم های تحقیقاتی باتجربه و دانشجویان با استفاده از آن توانسته اند دستاورد های چشمگیری داشته باشند. یکی از این دستاورد ها نمونه اولیه دستگاه تصفیه هوا با یاری فناوری پلاسمای سرد است که می تواند هوای حاوی ذرات دود و ترکیبات آلی فرار را تصفیه کند.

این تیم تحقیقاتی ایده اولیه خود را از دل نمایشگاه نانو به دست آورده و در عرض یک سال توانستند دستگاه تصفیه هوا با استفاده فناوری پلاسمای سر فراوری نمایند. یکی از اعضای این تیم تحقیقاتی که کارشناس ارشد رشته پلاسما نیز هست، در مورد نحوه عملکرد این سامانه می گوید: عملکرد سامانه تصفیه هوا با فناوری پلاسمای سرد به این نحو است که آلودگی را از یک سمت وارد سیستم نموده و در قسمت میانی هوا تبدیل به پلاسما شده و در نهایت هوای تمیز از قسمت دیگر دستگاه خارج می گردد. زمانی که این دستگاه روشن است هوای آلوده در تقابل با پلاسما تصفیه شده و در نهایت هوای تمیز از سیستم خارج خواهد شد.

اعضای این تیم رویایی به نام آسمان پاک در سر دارند، با هدف داشتن هوای پاک سراغ چنین فناوری رفته اند و معتقدند استفاده از چنین دستگاهی علاوه بر انسان ها می تواند به محیط زیست هم یاری کند و این در واقع مهمترین دغدغه آ. نها قبل از ساخت دستگاه بوده است.

در تمام دنیا مهمترین حوزه های کاربردی دستگاه های تصفیه پلاسمای سرد در سیستم های یون ساز، سیستم های حذف ذرات آلی در هوا، سیستم های جاذب گرد و غبار، تصفیه هوای درون تونل جاده ای و مترو و تصفیه هوای خانگی است.

همچنین، مزایا و قابلیت هایی مثل قابلیت جمع آوری ذرات آلی از هوا، کاهش غلظت گرد و غبار موجود در هوا تا میزان 80 درصد، ایجاد افت فشار ناچیز در جریان هوا، قابلیت باکتری زدایی، قابلیت استفاده در غلظت های مختلف آلودگی و هزینه های نگهداری بسیار کم به علت عدم احتیاج به فیلتر دارد که مورد توجه صنایع بزرگ قرار می گیرد.

به طور در ایران نیز نمونه های خارجی چنین دستگاه هایی مورد استفاده قرار می گیرد که هزینه های بالای خرید و تعمیر و نگهداری را برای صاحبانش به دنبال خواهد داشت. اما صحبت اینجاست که آیا وقت آن نرسیده دروازه های واردات را کم یاری ببندیم و راه اعتماد به جوانان ایرانی را باز کنیم تا علاوه بر کاهش هزینه ها خودمان مسیری برای صادرات تکنولوژی باشیم؟