10 فیلم در ژانر علمی، تخیلی، وحشت برای طرفداران فرنچایز بیگانه - سفر به آنتالیا

بیگانه درست مانند نام تک کلمه ای خود، یک فیلم علمی -تخیلی وحشت است که طرح داستانی بسیار ساده ای دارد؛ پس از رها شدن یک بیگانه خطرناک در یک سفینه فضایی، خدمه آن سفینه باید برای بقا وارد یک نبرد بی رحمانه شوند. اما همین داستان ساده، یکی از برترین فیلم های ژانر علمی-تخیلی وحشت را به وجود آورده.

بیگانه یکی از آن فیلم هایی است که شخصیت های خود را درون یک محیط محدود (سفینه فضایی) دربرابر دشمنی غریب و قدرتمند قرار می دهد. با وجود اینکه ریدلی اسکات با بیگانه این ایده را ابداع نکرد، اما پیروز شد تا حد زیادی ایده را بی نقص اجرا کند. به این ترتیب، به راحتی می توان تأثیر بیگانه ریدلی اسکات را بر روی فیلم های دیگر این ژانر مشاهده کرد؛ فیلم هایی با داستان های علمی-تخیلی و وحشت که با تنش های فراوان و سکانس های پرتعلیق و هشداردهنده مخاطب خود را به وجد می آورند.

• مجموعه سینمایی بیگانه چطور چهار دهه زنده مانده است؟

10 مورد از برترین فیلم هایی که ایده آن ها مشابه ایده بیگانه است و از فیلم اسکات الهام گرفته اند در لیست پیش رو معرفی شده اند. با وجود اینکه تعداد کمی از این فیلم ها می توانند در حد و میزان بیگانه به حساب بیایند، اما برای کسانی که عاشق ژانر علمی-تخیلی وحشت شده اند، همان لذت بیگانه را خواهند داشت.

1. افق رویداد (Event Horizon)

• سال فراوری: 1997
• کارگردان: پل دبلیو. اس. اندرسون
• بازیگران: لارنس فیشبرن، سام نیل، کاتلین کویینلان، جولی ریچاردسون، جیسون ایساکس، ریچارد تی جونز، جک نوثورتی
• امتیاز راتن تومیتوز: 34 از 100

بدون شک فیلم افق رویداد ایراداتی دارد، اما طرفداران ژانر علمی-تخیلی وحشت را راضی خواهد نمود. داستان فیلم در دهه 2040 به وقوع می پیوندد و درباره خدمه سفینه ای است که برای یافتن یک سفینه مشهور که هفت سال پیش ناپدید شده، به فضا سفر می نمایند. فیلم افق رویداد آهسته و پیوسته پیش می رود و حقیقت را درباره ناپدید شدن سفینه فضایی و وحشت های موجود در آن آشکار می نماید. هرچه فیلم جلوتر می رود، همه چیز به تدریج مضطرب نماینده تر می گردد.

فیلم افق رویداد خشونت بی پرده را با محیط و جلوه های مضطرب نماینده و حتی المان های ژانر وحشت مذهبی ترکیب می نماید تا بیشترین تأثیر ممکن را روی بیننده بگذارد و تا حد امکان مخاطب خود را مضطرب کند. هرچند حالا که سال ها از انتشار افق رویداد می گذرد، واضح است که باقی جنبه های فیلم چنگی به دل نمی زنند و یکی از مهم ترین دلایل این بدنامی هم دخالت آشکار استودیو در فراوری آن بود، با این وجود بعضی از عناصر برجسته تر آن با گذر زمان، هنوز درخشان به شمار می آیند و از افق رویداد یک فیلم علمی-تخیلی وحشت می سازند که هنوز ارزش دارد به دیدنی آن نشست و همراه با شخصیت ها در اعماق فضا به کاوش پرداخت.

2. موجود (The Thing)

• سال فراوری: 1982
• کارگردان: جان کارپنتر
• بازیگران: کرت راسل، ویلفورد بریملی، تی. کی. کارتر، کیث دیوید، دیوید کلنون، نوربرت وایسر
• امتیاز راتن تومیتوز: 85 از 100

هیچ فیلم ترسناکی با درجه R پیدا نمی کنید که از موجود بهتر باشد. اگرچه موجود به جای آنکه در فضا رخ بدهد، روی سیاره زمین به وقوع می پیوندد، اما بدون شک یکی از فیلم های کلاسیک ژانر علمی-تخیلی وحشت است که می تواند با بیگانه ریدلی اسکات که تنها 3 سال قبل از آن منتشر شده بود، برابری کند. ایده اصلی موجود نیز مانند بیگانه ساده و مؤثر است. در فیلم موجود گروهی از شخصیت ها را می بینیم که به دست موجودی ناشناخته و مرگبار که توانایی تغییر شکل را دارد و از فضا به زمین آمده، کشته می شوند.

محیط قطب جنوب نقش فضا را برای فیلم موجود بازی می نماید، چرا که درست مانند فضا، انزوا را به شخصیت های فیلم تحمیل می نماید و آن ها را در شرایط مشابهی قرار می دهد. به خصوص که با توجه به هوای سرد و معیوب شدن ارتباطات با دنیا بیرون، آن ها راهی برای فرار از این موجود مرگبار ندارند.

جان کارپنتر، کارگردان موجود، یکی از کارگردان های نامدار ژانر وحشت است که آثار ماندگار و ارزشمند زیادی در این ژانر فراوری نموده که تعدادی از آن ها علمی-تخیلی وحشت به شمار می آیند. موجود فیلمی است که از ابتدا تا خاتمه تنش در آن موج می زند، مهارت کارپنتر را به رخ می کشد و موسیقی متن دلهره آور ساخته انیو موریکونه را دارد. درمجموع موجود یک فیلم علمی-تخیلی وحشت بسیار تأثیرگذار و میخ کوب نماینده است.

3. آرواره ها (Jaws)

• سال فراوری: 1975
• کارگردان: استیون اسپیلبرگ
• بازیگران: روی شایدر، رابرت شاو، ریچارد درایفس، لورین گری، مورای همیلتون
• امتیاز راتن تومیتوز: 97 از 100

ممکن است باقی فیلم هایی که در لیست آورده شده اند از بیگانه ریدلی اسکات الهام گرفته باشند، اما از آنجایی که آرواره ها زودتر از بیگانه منتشر شده، برعکس این موضوع می تواند درباره اش صادق باشد. آرواره ها علمی-تخیلی نیست، اما دقیقاً مشابه فیلم های ژانر علمی-تخیلی وحشت ساخته شده و روایت مشابهی دارد. درست مانند بیگانه، فیلم آرواره ها نیز پرده آخر پرتنشی دارد و شخصیت هایش را مجبور می نماید برای بقا دربرابر هیولایی مرگبار بجنگند.

هیولای آرواره ها یک کوسه است. کوسه ای چنان بزرگ و مرگبار که در طول فیلم ممکن است به بیگانه یا فرازمینی بودن آن کوسه شک کنید. آرواره ها بدون اینکه جای شک و تردیدی برای کسی باقی بگذارد، به برترین فیلم تریلر استیون اسپیلبرگ تبدیل شد. جالب آنجاست که اسپیلبرگ قبل از آنکه 30 ساله بگردد این فیلم را کارگردانی کرد. با وجود اینکه دهه ها از انتشار آرواره ها می گذرد، اما این فیلم همچنان یکی از برترین فیلم های ترسناک با موضوع یک هیولای غیرانسانی به جای مانده.

4. نابودی (Annihilation)

• سال فراوری: 2018
• کارگردان: الکس گارلند
• بازیگران: ناتالی پورتمن، جنیفر جیسن لی، اسکار آیزاک، جینا رادریگز، تسا تامپسون، تووا نووتنی
• امتیاز راتن تومیتوز: 88 از 100

چند سال قبل از آنکه الکس گارلند فیلم ترسناک و مناقشه برانگیز مردان (Men) را کارگردانی کند، دو ژانر علمی-تخیلی و وحشت را با هم ترکیب کرد تا فیلم نابودی را برای سینما به ارمغان بیاورد. نابودی فیلمی است که شکاف بین مردان و اولین فیلم گارلند، فرا ماشین (Ex Machina) را پر می نماید. با وجود اینکه فرا ماشین نیز فیلم بسیار پرتنشی به شمار می آید، اما قطعاً در ژانر علمی-تخیلی قرار می گیرد و هیچ ویژگی ترسناکی ندارد که حتی علمی-تخیلی وحشت به حساب بیاید.

داستان فیلم نابودی گروهی از زنان را دنبال می نماید که طی یک سفر خطرناک وارد منطقه ای عجیب و غریب و ماورایی شده و در طول مسیر با انواع و اقسام منظره ها و موجودات فرازمینی روبه رو می شوند. فیلم به آرامی تنش ایجاد می نماید و درنهایت تبدیل به فیلمی می گردد که تمام و کمال درباره مبارزه ای مأیوس نماینده برای بقا است. چیزی که نابودی را نسبت به باقی فیلم هایی که قصد ترکیب علمی-تخیلی و وحشت (چه کلاسیک ها و چه فیلم های تازهتر) را داشته اند، متمایز می نماید، افزودن یک عنصر سورئال به داستان است.

5. نزول (The Descent)

• سال فراوری: 2005
• کارگردان: نیل مارشال
• بازیگران: شانا مک دونالد، ناتالی مندوزا، الکس رید، ساسکیا مولدر، می آنا بورینگ، الیور میلبرن
• امتیاز راتن تومیتوز: 87 از 100

در کنار آرواره ها، فیلم نزول نیز یکی دیگر از فیلم های غیر علمی-تخیلی لیست است که ارزش معرفی شدن را دارد، به خصوص که دقیقاً همان حس و حالی را به بیننده منتقل می نماید که بیگانه. نزول که سال 2005 منتشر شده، یکی از کلاسیک های ژانر وحشت است که داستان تکان دهنده ای دارد. داستان فیلم درباره زنی است که پس از تجربه یک تراژدی بزرگ، با تعدادی از دوستان خود به سفر می رود. در طول همین سفر است که آن ها تصمیم می گیرند وارد یک غار عمیق و تاریک بشوند.

سفری که از ابتدا برای فرار کردن از اندوه و درد فراوانی که گریبان شخصیت اصلی فیلم را گرفته آغاز می گردد، خیلی زود به بدترین کابوس ممکن تبدیل می گردد. موجودات عجیب و غریب غارنشین به گروه حمله می نمایند و با تعقیب آن ها درون محیط خفه نماینده و تاریک غار، چنان وحشتی ایجاد می نمایند که به خودی خود برای کشتن شخصیت های فیلم کافی به نظر می رسد.

حساب کسانی که از ابتدا ترس از تاریکی دارند جداست، اما اگر شما از تاریکی نمی ترسید، تجربه دیدنی نزول ممکن است این ترس را به جان تان بیندازد. تاریکی مداومی که در نزول وجود دارد، به معنای این است که هر لحظه، هیولاهای فیلم می توانند شخصیت ها را شکار نمایند.

به محض اینکه اتفاقات بد فیلم آغاز می شوند، نزول دیگر اجازه نفس کشیدن به مخاطب نمی دهد. لحظه به لحظه فیلم دلهره آور، ترسناک و مضطرب نماینده است. با این حال، اگرچه دیدنی نزول آسان نیست، اما نمی توان کیفیت و اثرگذاری فیلم را انکار کرد. نزول در مقام یک فیلم ژانر وحشت که شخصیت های خود را در موقعیت های باورنکردنی قرار می دهد و آن ها را به طور مداوم با وحشت خالص روبرو می نماید، آن هم درون محیطی به شدت محدود، یکی از برترین نمونه های مشابه بیگانه به شمار می آید.

6. آفتاب (Sunshine)

• سال فراوری: 2007
• کارگردان: دنی بویل
• بازیگران: کیلین مورفی، کریس ایوانز، رز بیرن، میشل یئو، کلیف کرتیس، تروی گاریتی، هیرویوکی سانادا، بندیکت وانگ، مارک استرانگ
• امتیاز راتن تومیتوز: 76 از 100

کیلین مورفی فراتر از همکاری های متعددش با کریستوفر نولان، کارگردان مشهور، و سریال تلویزیونی پیکی بلایندرز (Peaky Blinders)، شاید بیشتر به خاطر بازی در نقش اصلی فیلم 28 روز بعد (28 Days Later) شناخته می گردد. 28 روز بعد محصول سال 2002، یک فیلم کلاسیک در ژانر زامبی بود که در دوران خودش، و در اوج محبوبیت ژانر زامبی، حسابی پرطرفدار شد.

فیلمنامه 28 روز بعد را الکس گارلند نوشته و دنی بویل آن را کارگردانی نموده بود. این نویسنده و کارگردان در سال 2007 برای فیلم آفتاب دوباره به هم پیوستند تا یک فیلم علمی-تخیلی و تریلر دیگر با بازی کیلین مورفی در نقش شخصیت اصلی فراوری نمایند.

فیلم آفتاب داستان مأموریت خطرناک گروهی از فضانوردان برای احیای خورشید را روایت می نماید. در این فیلم خورشید در حال مرگ است و اگر گروه مذکور در احیای خورشید پیروز نشوند، نتیجه خاتمه یافتن هر گونه زندگی روی زمین خواهد بود. نمی توان آفتاب را دقیقاً یک فیلم در ژانر وحشت تلقی کرد، اما بدون شک یک فیلم علمی-تخیلی بسیار پرتنش با چاشنی تریلر روان شناختی و درام قوی است. درمجموع از دیدنی آفتاب پشیمان نخواهید شد. علاوه بر همه این ها، چه چیزی می تواند از نجات دنیا و نه تنها بشریت، بلکه حیات روی سیاره، خطر بزرگ تری باشد؟

7. حیات (Life)

• سال فراوری: 2017
• کارگردان: دنیل اسپینوزا
• بازیگران: جیک جیلنهال، ربکا فرگوسن، رایان رینولدز، هیرویوکی سانادا
• امتیاز راتن تومیتوز: 68 از 100

حیات نیز مشابه افق رویداد نقص هایی دارد و نمی توان آن را یک فیلم علمی-تخیلی وحشت عالی خطاب کرد، با این وجود حیات تا حد زیادی از بیگانه و فیلم های مشابه که مربوط به انزوا در اعماق فضا می شوند الهام گرفته.

محیط فیلم ایستگاه فضایی بین المللی است و فیلم شخصیت های محدودی دارد. هنگامی که شخصیت های حیات آغاز به آنالیز آنچه اولین شواهد وجود حیات فرازمینی قلمداد می گردد، می نمایند، فاجعه های متعددی رخ می دهد که روایت داستان بیش از هر چیزی روی آن ها متمرکز است.

فیلم حیات طبق قانون اگر چیزی خراب نیست، آن را تعمیر نکن (تغییر نده) بازی نموده. همان طور که از خلاصه داستان تعیین است، ایده اصلی فیلم اصلاً تازه نیست: گروهی از شخصیت ها که در فضا گرفتار شده اند و راهی برای فرار ندارند، باید با یک موجود بیگانه برای زنده ماندن مبارزه نمایند. حیات از این ایده آزموده شده استفاده می نماید تا به یک فیلم پیروز میانه تبدیل گردد.

ایده به هیچ وجه ایده تازهی نیست، فیلم عالی و منحصر به فرد نیست، اما همواره می توان با شخصیت هایی که از زمین دور افتاده اند و در خطر مرگ قرار دارند یک داستان علمی-تخیلی وحشت و سرگرم نماینده روایت کرد. بنابراین برای علاقه مندان این ژانر، حیات حرف هایی برای گفتن دارد و دیدنی آن خالی از لطف نیست.

8. مه (The Mist)

• سال فراوری: 2007
• کارگردان: فرانک دارابونت
• بازیگران: توماس جین، مارسیا گی هاردن، لوری هولدن، آندره بروگر، توبی جونز، نیتن گمبل، شرمی لی، ویلیام سدلر، جفری دی مان
• امتیاز راتن تومیتوز: 73 از 100

وقتی صحبت از کارنامه کارگردانی فرانک دارابونت می گردد، همه بلافاصله درباره فیلم درام کلاسیک او، رستگاری در شاوشنک (The Shawshank Redemption) صحبت خواهند کرد، با وجود قابل درک بودن این امر، نباید آثار قابل تحسین دیگر این کارگردان را نادیده گرفت. یکی از این فیلم ها، مه محصول سال 2007 است.

داستان مه درباره گروهی از مردم است که پس از فراگیر شدن مه ای عجیب در شهرشان، درون یک سوپرمارکت گرفتار می شوند. اما مه تنها مشکل آن ها نیست؛ چرا که همراه با مه، موجودات عجیب و غریب بی شماری به شهر آمده اند که خیلی زود ثابت می نمایند تهدیدآمیز و کشنده اند.

مه ایرادهای خودش را دارد؛ دیالوگ هایی که گهگاه ضعیف می شوند و جلوه های ویژه ای که چندان خوب به نظر نمی رسند، اما خوشبختانه مه آن قدری خوب هست که بتوان کاستی هایش را نادیده گرفت و از دیدنیش لذت برد. این فیلم به طور مداوم ترس را به مخاطب القا می نماید و با فضاسازی بی نظیر خود یک شهر عادی را به هراسناک ترین محیط ممکن تبدیل می نماید. در طول فیلم هر اتفاقی که می افتد، زمینه ساز خاتمه داستان است؛ خاتمهی که یا باعث می گردد بیننده عاشق فیلم گردد، یا او را از مه متنفر می نماید. بدون شک خاتمه مه یکی از ناراحت نماینده ترین خاتمه های فیلم های ژانر وحشت در چند دهه اخیر است. در مجموع فیلم مه با محیط محدود و منحصر به فرد خود پیروز شده داستان شگفت انگیزی روایت کند.

9. جواب منفی (Nope)

• سال فراوری: 2022
• کارگردان: جوردن پیل
• بازیگران: دنیل کالویا، کیکه پالمر، استیون ین
• امتیاز راتن تومیتوز: 83 از 100

جواب منفی یکی از برترین فیلم های ژانر وحشت دهه 2020 است. جواب منفی از کلید پیروزیت آرواره ها در یک محیط صحرایی استفاده می نماید و با یک پیچش داستانی علمی-تخیلی، میخ را به دیوار می کوبد. داستان فیلم درباره افراد مختلفی است که هر یک به شیوه مختلفی تحت تأثیر مشاهده یک هواگرد بیگانه یا موجود فرازمینی قرار می گیرند. این افراد زمانی می فهمند که دیدن آن موجود یا وسیله آن ها را در معرض خطر قرار داده که دیگر خیلی دیر شده است.

جردن پیل، کارگردان جواب منفی، قبل از این فیلم دو فیلم بسیار مجذوب کننده دیگر در ژانر وحشت ساخته بود، برو بیرون (Get Out) در سال 2017، و ما (Us) در سال 2019. او در سال 2022 با جواب منفی عناصر علمی -تخیلی را به ترکیب معمول خود اضافه نمود و همزمان وسعت داستان و بودجه فیلم را نسبت به کوشش های قبلی خود، افزایش داد.

ممکن است طرفداران درباره این موضوع که وسیع تر شدن داستان و بودجه بیشتر به خلق یک فیلم بهتر منجر شده یا نه، بحث نمایند. این امر بیش از هر چیزی به سلیقه وابسته است. اما فیلم جواب منفی به طور انکارناپذیری وحشت انگیز ظاهر می گردد و لحظات واقعاً ترسناکی را ارائه می دهد. همین به خودی خود کافی است تا در مقام یک فیلم علمی-تخیلی وحشت، ثابت کند ترکیب عناصر علمی-تخیلی و وحشت می تواند به خلق چه آثار دیدنیی و مجذوب کنندهی ختم گردد.

10. پارادوکس کلاورفیلد (The Cloverfield Paradox)

• سال فراوری: 2018
• کارگردان: جولیوس اوناه
• بازیگران: دانیل برول، ایزابت دبیکی، اکسل هنی، گوگو امبتا-را، کریس اودوود، جان اورتیز، دیوید ایلوو، جانگ زئی
• امتیاز راتن تومیتوز: 21 از 100

برویم سراغ آخرین فیلم لیست از فیلم های علمی-تخیلی وحشت مشابه بیگانه که البته به هیچ عنوان به میزان بیگانه خوب نیست: پارادوکس کاورفیلد محصول سال 2018 و به کارگردانی جولیوس اوناه. پارادوکس کاورفیلد از آن فیلم ها به شمار میرود که هیچکس آن قدر بدسلیقه نیست که آن را در حد و میزان برترین فیلم های علمی-تخیلی قرار بدهد. اما به واسطه تأثیر گرفتن آشکار از فیلم های ژانر علمی-تخیلی وحشت پیشین، باید در این لیست حاضر می شد.

داستان پارادوکس کاورفیلد درباره گروهی از دانشمندان است که در فضا به سر می برند و کوشش می نمایند برای بحران انرژی ای که با آن روبرو شده اند، یک راهکار پیدا نمایند. اما این تنها مشکل آن ها نخواهد بود، خیلی زود آن ها به روی یک کابوس زنده چشم باز خواهند کرد و آن زمان تازه می فهمند چقدر در فضای ژرف و سیاه، تنها هستند.

کسانی که دوست دارند موقعیت های ترسناک فیلم های ژانر وحشت را در فضا دیدن نمایند و آن قدرها به قوی یا ضعیف بودن فیلم دقت ندارند، از پارادوکس کلاورفیلد خوش شان خواهد آمد. تا به اینجا تجربه ثابت نموده فیلم هایی که درون عنوان خود کاورفیلد دارند، فیلم های ضعیفی هستند، اما به هر حال این یکی کوششش را نموده ایده بیگانه را مدرن تر کند و با این نوآوری به یک دستاورد برسد. واقعاً هم پارادوکس کلاورفیلد شباهت های انکارناپذیری با بیگانه ریدلی اسکات دارد.

منبع: