وسواس فرهنگی یا پاسداری از فرهنگ! - سفر به آنتالیا

امروز وقتی خبر ممیزی کتاب آخر سید مهدی شجاعی را از زبان خودش در فضای مجازی شنیدم فکر کردم دیگر شورتر از این شاید نگردد و باید حتما چیزی بنویسم هرچند که بعید است شنیده گردد بقول شاعر:

مرکز افتاده برون/بسکه شد این دایره تنگ

احتمالا افراد وسواسی اطرافتان را دیده اید، ساعت ها دست هایشان رو می شویند ولی دوباره احساس نجاست یا کثیفی می نمایند و دوباره می شویند، آنقدر این کار را تکرار می نمایند که رنگ دستهای شان عوض می گردد، آنقدر که به سفیدی و بی رنگی می انجامد و همچنان احساس می نمایند کار تمام نشده و باید دوباره بشویند و این سیکل بی نهایت ادامه دارد.

این اختلال روانی (وسواس) ناشی از ریشه های مختلف است، ریشه هایی از جنس عدم اعتماد به نفس یا رفتارهای غلط پیوسته و دراز مدت، عارضه ای که امروز بیش از دیروز گریبان مسایل فرهنگی ما را گرفته است.

هدف شخص وسواسی آن است که تمیز گردد و از نظافت خود مراقبت کند ولی افراط و خروج از نقطه تعادل، او را به ورطه دیگری سوق می دهد، دقیقا در مراقبت فرهنگی هم، همین عارضه وجود دارد.

مراقبان فرهنگی هدف مثبتی دارند؛ ولی افراط و احتیاط بیش از حد، آنها را به دنیای جدیدی می کشاند، دنیایی که به علت احتیاط بیش از میزان، از هر سکانس، صفحه فیلمنامه یا کتاب مسئله ای خلق می نمایند، نیت خوانی می نمایند و کج می بینند و در نهایت حذف آن را به صلاح و احتیاط نزدیک تر احساس می نمایند.

ثمره این نگاه وسواسی اگر تا دیروز حدس، گمان یا بد بینی بود، امروز به وضوح در عدم توفیق نسبی صدا و سیما در جلب مخاطب و رنگ باختگی محتوایی آن مشهود است.

ستاره هایی که با صداوسیما شهره شهر شدند، دیگر حاضر نیستند در قاب این رسانه قرار بگیرند و به لطایف الحیل از آن فرار می نمایند و این موضوع حکایت معنادار و تلخی است.

آنالیز دقیق تر چارچوب های فرهنگی و کاهش شکاف بین فرهنگ رسمی و غیر رسمی چالشی است که امروز اهمیت خود را بیش از پیش نشان می دهد.

وسواس امروز مدیران، قطعا طعم اعتدال و مراقبت فرهنگی را در کام مخاطبان تلخ می نماید.

عقلای فرهنگی امروز باید خیلی بیشتر دقت و آسیب شناسی نمایند و بفهمند این وسواس فقط ناشی از دقت و دلسوزی نیست، بخش اعظمی از این بیماری به علت ترس ها و التهابات ناشی از جوهای رسانه ای و برخوردهای قهری با ناظرین پخش یا مدیران فرهنگی است.

استراتژیست های فرهنگی کشور باید با نگاه واقع گرایانه تری بدانند و فهم نمایند واقعا مردم امروز از صفحه های موبایل و تلویزیون خود چه می بینند، چه دوست دارند و انتظار چه ویژگی های از محتوای سرگرم نماینده فیلم و سریال دارند.

واقعا ممیزی کتاب در عصری که هر کس هر چه و هر جا بنویسد میتواند به دست مخاطبانش برساند شاید فقط یک شوخی باشد.

امروز دهه 60 یا 70 نیست. امروز نمی گردد بدون توجه به خواست جامعه، مسائل فرهنگی را مدیریت کرد. سالهاست وارد دنیای تازه ای شده ایم، دنیایی که در آن بر اسکرین یا ورودی تصویری چشم مردم نمیتوان مانند سابق مدیریت یا نظارت حداکثری داشت.

فراموشی واقعیت و غفلت از تجربه نسبتا ناموفق رسانه ملی در حوزه تصویر و وزارت فرهنگ و ارشاد در حوزه موسیقی و کتاب به علت این نگاه وسواس گونه فرهنگی حتما آسیب های دو چندانی برای کشور خواهد داشته و امیدوارم مسئولین ارشد فرهنگی با واقع نگری و دلسوزی برای فرزاندان شان فضای ممیزی و نظارت را از این نقطه افراطی به تعادل برگردانند؛ تا مختصر رمق، امید و انگیزه فعالان حوزه فرهنگ از دست نرود.

مدیر عامل هلدینگ صبا ایده (فیلیمو و آپارات و ...)